Վարդան Այգեգցին ապրել և ստեղծագործել է 12-րդ դարի վերջին և 13-րդ դարի սկզբին։ Ծնվել էՀայոց Միջագետքի Տլուք գավառի Մարաթա հայաբնակ գյուղում: Այգեկցին միջնադարյանմատենագիր է, դավանաբան, առակագիր, քարոզիչ և հոգևոր գործիչ: Այգեկցու առակներումամեն ինչից առավել բարձր է գնահատվում տքնաջան աշխատանքը: Դրա օրինակն է << Կտակգանձի մասին>> առակը:
խատել մեծ եռանդով և խորագույն էին վարում,որովհետև յուրաքանչյուրն աշխատում էր, որ ինքը գտնի գանձը:
Եվ այգին սկսեց աճել և զորանալ և առատ բերք տվեց և նրանց հարստացրեց գանձերով:
Այս առակում աղքատ և իմաստուն հայրը ստիպում է իր ծույլ որդիներին զբաղվել աշխատանքով որի արդյունքում նրանք հարստանում են:
Իմաստուն Զինվորը
Մի իմաստուն զինվոր պատերազմ էր գնում և նա երկու
Կտակ գանձի մասին
Մի իմաստուն և աղքատ մարդ ուներ ծույլ որդիներ: Մահվան ժամին նա կանչեց որդիներին ևասաց.
Ով զավակներ, իմ նախնիները շատ գանձ են թաղել մեր այգում, և ես ձեզ ցույց չեմ տա նրատեղը: Այդ գանձը կգտնի նա, ով շատ աշխատի և խոր փորի:
Եվ հոր մահից հետո որդիներն սկսեցին աշոտքով կաղ էր։ Եվ զինվորներից մեկընրան ասաց.
— Ով ողորմելի, ո՞ւր ես գնում։ Քեզ իսկույն կսպանեն, որովհետև փախչել չես կարող։
Եվ նա ասաց.
— Ո՜վ անմիտ, ես չեմ գնում պատերազմ՝ փախչելու, այլ կանգնելու, և կռվելու և հաղթելու։
Այս առակը բացատրում է, որ մարտի պետք է գնալ ոչ թե փախչելու, այլ կռվելու և հաղթելուհամար:
Գող քահանան և այրի կինը
Մի քահանա գողացավ այրի կնոջ կովը և ախոռը կապեց։ Եվ կինն իմացավ և քահանային ասաց.
— Տեր հայր, հասավ իմ մահվան ժամը, գնանք ախոռ, որ խոստովանեմ մեղքերս։
Եվ այն ժամանակ քահանան կովը տարավ ներսի տուն, այնտեղից ժամատուն և այնտեղիցեկեղեցի։ Եվ կինն ասաց.
— Տեր հայր, վերջին խոստովանությունը մահից առաջ պետք է անել եկեղեցում։
Եվ քահանան կովը բեմ բարձրացրեց և վարագույրը քաշեց նրա վրա։ Երբ նրանք եկեղեցի մտան ևնստեցին, այն ժամանակ կինը բարձրացրեց վարագույրը և կովին ասաց.
— Ո՞վ գարշելի։ ես քեզ կով գիտեի, և այժմ քեզ ո՞վ արեց պատարագիչ, ասա՛ ինձ։
Այս առակում քննադատվում են անիրավ հոգևորակնները, որոնք տիրանում են ժողովրդի ունեցվածքին իրենց խարդախությամբ:
Այգեկցու առակներից մեծ մասում գործող անձը աղվեսն է, դրա համար էլ ժողովածուն անվանել են նաև <<Աղվեսագիրք>>:
Առյուծը և աղվեսը
Սի առյուծ կորյուն ծնեց, և հավաքվեցին կենդանիները կորյունին տեսնելու և ուրախանալու։
Աղվեսն եկավ և հանդեսի ժամանակ, բազմության մեջ առյուծին նախատեց բարձրաձայն ևանարգեց, թե ա՞յդ է թո զորությունը, որ ծնում ես միայն մի կորյուն և ոչ բազմաթիվ։
Առյուծը հանդարտաբար պատասխանեց և ասաց.
— Այո, ես ծնում եմ մի կորյուն, բայց առյուծ եմ ծնում և ոչ քեզ նման աղվես։
Այս առակը ցույց է տալիս, որ ավել լավ է ունենալ մեկը, բայց լավը, քան մի քանի հատ, բայց` անվորակ:
Комментариев нет:
Отправить комментарий